Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του ΔΕΝΤΡΟΥ (Νο 187-188) αφιερωμένο στον Θόδωρο Αγγελόπουλο.

Ένα αφιέρωμα του ΔΕΝΤΡΟΥ

Τάσος Γουδέλης

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του ΔΕΝΤΡΟΥ (Νο 187-188) αφιερωμένο στον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Αναρτώ, εκτός από το εξώφυλλο και το editorial, το οποίο δίνει μια γεύση του περιεχομένου του συγκεκριμένου τεύχους.

Για τις εικόνες μιας μοναχικής διαδρομής

Ο Πολ ντε Μαν συνήθιζε να βρiσκει αναλογiες ανάμεσα στη μονα­ξια του λογοτεχνικού κειμένου και στο θάνατο του ανθρώπου. Την ίδια αναλογία μπορούμε, γενικεύοντας, να βρούμε ανάμεσα στη μοναχική διαδρομή ενός σημαντικού σκηνοθέτη, του Θόδωρου Αγγελόπουλου, και την αδόκητη απώλειά του.

Ο Αγγελόπουλος ως δημιουργός υπήρξε μια μονα(δ)χική περίπτωση (μια ιδιαίτερη φυσιο­γνωμία επί ελληνικού και ξένου εδάφους), που πέθανε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της τελευταίας του ταινίας, συνδέοντας έτσι, με έναν τραγικό συμβολισμό, το έργο του με την ανθρώπινη μοίρα.

Αφοσιωμένος σαν αναχωρητής στη σύνθεση των μεγάλων του αφηγήσεων για την περιπέτεια της Ιστορίας, των Ιδεών και των ανθρώπων, βάδισε σε ένα δικό του περιθώριο με επιμονή και προσήλωση στην προσπάθεια ανάδειξης ενός κόσμου, που, αν μη τι άλλο, ακόμη και όταν περιέκλειε το υπαρξιακό δράμα (και όχι το έπος της συλλογικότητας), συνιστούσε μέγεθος.

Τον ενδιέφερε η ενατένιση των κορυφαίων πραγμάτων, το βλέμμα του δεν στάθμευε στις υπώρειες. Μπορεί κάποιες στιγμές η αισθητική του αυτή να τον πρόδωσε, όμως κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι προσέγγισε την πραγματικότητα με μεγάλο δέος απέναντι στη ροή της, σαν ένας μύστης που ξέρει να συλλαμβάνει το «πέρασμα του χρόνου».

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είχε τη γενναιότητα να υπερασπιστεί ένα έργο, συνεχίζοντας μέχρι το τέλος να συνθέτει απαρέγκλιτα «μία και μοναδική ταινία» με ιδιοπρόσωπους ρυθμούς, χωρίς να φοβάται μήπως χαρακτηριστεί μανιερίστας. Γιατί ο έμμονος καλλιτέχνης δεν διαπραγματεύεται: μένει σταθερά στο δικό του κέντρο, πάντα «αριστοκρατικός». Η σταθερή πορεία του Αγγελόπουλου, σε περιόδους μάλιστα έξαρσης του καταναλωτικού θεάματος, έδωσε ειδικό βάρος στη χειρονομία του και προίκισε το έργο του με το χάρισμα της εξαίρεσης στον ευτελή κανόνα.

Το ανά χείρας αφιέρωμα θέλησε να σκιαγραφήσει βίο και έργο καλειδοσκοπικά: με εξομολογήσεις του σκηνοθέτη, μαρτυρίες, εντυπώσεις, σχόλια και κρίσεις σε ένα ελεύθερο πλαίσιο. Δεν έχει τη φιλοδοξία της αποτίμησης μιας τόσο απαιτητικής αισθητικής πρότασης και, κατ’ επέκταση, μιας βαρύνουσας προσωπικότητας. Οι συνεργάτες, οι συνάδελφοι, οι κριτικοί και οι συγγραφείς που μιλούν και γράφουν, αντιμετωπίζουν το θέμα με σεβασμό, προσοχή και εκτίμηση, εισφέροντας τον οβολό τους στην προσπάθεια του «Δ» για μια πρώτη δεξίωση ενός έργου, ανοιχτού και αναφομοίωτου ακόμα στο μεγαλύτερό του μέρος. Ενός έργου δυναμικού, που άφησε έκτυπη την επίδρασή του στο εικονιστικό γίγνεσθαι και συνεχίζει να διαλέγεται με το χρόνο.